naga

[24/01, 8:12 AM] Jagadeesh KrishnanChandra: ASSOCIATION OF NĀGA WITH DIFFERENT SECTS:

The Nāga cult emerged in India as one of the most famous independent cult. It is still noticed frequently to be associated with major religions like Buddhism and Jainism along with other sub sects of Brahmanism.

Association of Nāga cult with Buddhism:

Buddha is not an Nāga descent but Nāgas are associated with the life of Buddha. According to the mythical stories, there are several mentioning about Buddha and Nāga. Among this the story of two Nāgaraja Nanda and Upananda are connected with the birth of Bodhisattva Gouthama. Another story says the relation of Nāga, ‘Mucchilinda’ with Bodhisattva. The story says Nāga, Mucchilinda gives protection to Buddha by capping his large hood over his head from the rain when he got enlightenment. Moreover, it is believed that a stupa was constructed over his relics after the Nirvana of Buddha and protection had given by the Nāgas. It can be seen in the Stūpas of Amrāvati, Bharhūt and Nāgarjunkōnda. The frescos and sculptural depiction of Ajanta has the evidences of Buddha with Nāga. He is represented as a five hooded Nāgarāja at the Ajanta cave number nineteen. Thus Buddhist Art and literature symbolize and endorse Nāga Cult and made a great mass of Nāga worshippers faithful to Buddhism. Most of the depictions in Bharhūt are also explain the worship of Buddha by Nāgas.

The adoration of the snakes has some differences in northern India and southern India. The Buddhism itself has two sectarian categories such as northern Buddhism (Mahayana) and southern Buddhism (Theravada). The canonical texts of both these sects of Buddhism have mentioning about Nāgas as wise and benevolent animal. One of the myths of Mahāyāna Buddhist says that they are the guardian of water and Sūtras. All over India Nāgas are considered as water deity by almost all Brahmanical religious sects. In Mahayana mythology, mentioned Nāga-King Vāsuki treated as king of the snakes in the earth and also mentioned the details of eight great Nāgas. Nāgas were considered as the protectors of the Dharma. Years after Buddha’s death, Mahāyāna Buddhism is still dealing with the Snake cult. The story of Nāgārjuna is justifying this statement (Jakson 2000; Warder 1970).

Infact, such kinds of myths gave a smooth way to incorporate lower tradition cultic thoughts into large and great tradition. In the later stages of Buddhism, Nāgas were started to consider as a protector of Buddha as well as Dharma. It is also believed that Buddhism has been migrated to China and Japan from India through the monks. In China Nāgas are considered as Dragons whereas in Japan Kami is the name used for denoting Naga or Dragon spirit.

Association of Nāga cult with Jainism:

Nāgas played a prominent role in Jainism. The important evidences are the snake symbol of Pārśvanātha and Supārasvanātha. Nāgas are also represented in Jain sculptures as worshipping the Stūpas. The sculpture of Pārśvanātha is represented in a standing posture with a multi-hooded snake covering his head (Plate 3.21). Ancient Tamil country including Chēra kingdom witnessed the spread of culture and architecture of Jainism in the form of rock cut temples (Damodaran 2002). The temples at the northern boundary of Kerala like the Chitharal rock temple (Tirucharanthumala), Chathurmukha Basati, Manjeswaram and Nāgarcovil temple at the southern frontier along with Kallil in Ernakulam district and Kaviyoor rock temple in Pathanamthitta district suggested the foundation of Jain culture together with the presence of Nāga Worship (Plate 3.22). There was a custom that the Nāga images were consecrating under the sacred trees and placed open to the nature (Nāga Bana) by a particular Jain community called Bunt. They admire Cobra greatly.

The most common and the popular festival for propitiating the Nāgas is Nāgapanchami which is celebrated on the fifth lunar day of the month of Srāvana (July–August). Apart from Nāgapanchami, Āyilyam Pooja and Nagulachivathi are other festivals which are celebrated in Kerala and Andhra Pradesh, respectively. It is reported that the festivals are marked by rituals bathing and worship of the images of the sacred Nāgas. Even live Snakes (Cobra) and also ant hills are worshipped during this day (Plate 3.23). During this time, the sacred Nāga images were worshipped by ritual bathing and pious fasting.

Association of Nāga cult with other religions:

The snake figures prominently showed in the art and narratives of contemporary Saivism, Saktism, Vaishnavism, and even in Christian religion too. In addition to these religions, many popular devotional practices of villages and ethnic peoples throughout India worship snakes Gods in a separate ways. Commonly, Nāga images or sculptures were defied and set up in the shrines for worship. These images are sometimes worshipped as a sub deity together with other Gods and Goddesses of other Brahmanical religious sects. Nāgas appear in association with the major Gods of Brahmanical religion such as Śiva, Viśnu, Subramanian, Bhadrakāli, Swāmi Ayyappan or Dharma Śāsta, Buddha and Jain. Additionally, there are some temples which are dedicated to the worship of Nāgas only. However, the number of such temples is very less as compared to the other major religions. In Kerala, instead of shrines, south western portion of the house compound were left for the consecration of Nāga images precisely under the pipal or nēm trees for the worship. This particular area is known by the name of Sarppakkāvu. The snakes are known by different names in different states of India. Such as Sarppam or Nāgam in Kerala, Mānasa and Vishahārīs in West Bengal, Guja in Panjab, Basera in Shimla, MulNāgand star Nāga in Chhamba, Nāgadeo in Sagar, SubbaraYudu in Andhra Pradesh, Subbaraya in some parts of Karnataka, Subbarama in Tamil Nadu and Śeśa Nāga in Chhatishgarh.

The place of Nāga in the later orthodox cults like Brahmanical Hinduism, Buddhism, Jainism and also regional cults and its presence in architecture, sculpture, paintings, literature, tradition and folklore became prominent. On the whole, wide distribution of the snakes deities, presence of Nāga in art and architecture, worship of Nāga by the followers of different religions in India suggests that it was one of the most popular forms of worship in India. Some studies about the Nāga worshippers’ show that there are innumerable people from different areas like Punjab, Sambalpur in Odisha, Agra etc. who are involved in Nāga worships. The census report of 1891 showed the detailed report of the distribution and number of snakes worshippers in different part of the country. James Fergusson in his book entitled ‘Tree and Snake Worship’ recounts the propitiation of live Snakes in Manipur and Sambalpur. A snake temple at Calicut (Kerala) contained several live cobras which are feed by the priest and worshippers. At Mysoor and Vaisar Padi, near Chennai, crowds used to assemble on Sundays to see the snakes preserved in the temple ground (Vogel 1926).

Through the course of time, many new features and some adjustments were occurring in the sphere of the Brahmanical religions as well as associated with Nāga worship. However, the ways the snakes were worshiped continued to be more or less same except the change seen through economy and were not influenced much by these developments of Brahmanism. The religious texts of the early period give details of the early Gods. One can see that many of the Gods have been given many new characters and become more tangible. This situation in the religion was leading to the beginning of idea of anthropomorphism with the development of Yaksha on the human attributes of early deities. Thereafter the figural representation of the Gods became common and a regular Iconography began to develop (Panda 1986). Gradually myths and legends emerged from various sources and lead to a diversification of cults and deities. Slowly some sacred text like ‘Dhyānaslōka’ and Śilpaśāstras were introduced to explain the iconic characters of different deities (Narayanan 2000; Bumer 1986). These developments in religion continued even after the rise of Buddhism and Jainism with a little variation. In-fact, the origin and developments of religious forms and believes goes along with human developments.

The question like why, how and when the Nāga worship has started in India need an elaborated and exhaustive examination. Here, it is the only possible way to recount and examine some of the basic and most essential information concerning the Nāga Cult in India. Apart from the ancient religious as well as secular literature from Vedic Age down to the modern period, the details of Nāga worship can be traced from the following details and it will be helpful to draw the antiquity of Nāga worship in India  a whole and Central Kerala in particular.

By

Jagadeesh Krishnan

[24/01, 8:12 AM] Jagadeesh KrishnanChandra: மாறுபட்ட பிரிவுகளுடன் நாகாவின் தொடர்பு:

 நாகா வழிபாட்டு முறை இந்தியாவில் மிகவும் பிரபலமான சுயாதீன வழிபாட்டு முறைகளில் ஒன்றாக உருவெடுத்தது.  ப Buddhism த்தம் மற்றும் சமணம் போன்ற முக்கிய மதங்களுடனும், பிராமணியத்தின் பிற துணை பிரிவுகளுடனும் தொடர்புபடுத்தப்படுவது இன்னும் அடிக்கடி கவனிக்கப்படுகிறது.

 ப Buddhism த்தத்துடன் நாக வழிபாட்டின் சங்கம்:

 புத்தர் ஒரு நாக வம்சாவளி அல்ல, ஆனால் நாகர்கள் புத்தரின் வாழ்க்கையுடன் தொடர்புடையவர்கள்.  புராணக் கதைகளின்படி, புத்தர் மற்றும் நாகாவைப் பற்றி பல குறிப்புகள் உள்ளன.  இவற்றில் இரண்டு நாகராஜ நந்தா மற்றும் உபநந்தா ஆகியோரின் கதை போதிசத்துவ க out தமாவின் பிறப்புடன் இணைக்கப்பட்டுள்ளது.  மற்றொரு கதை, போதிசத்வாவுடனான ‘முச்சிலிண்டா’ என்ற நாகாவின் உறவைக் கூறுகிறது.  கதை கூறுகிறது, நாகா, முச்சிலிண்டா புத்தருக்கு அறிவொளி கிடைத்ததும் மழையில் இருந்து தலைக்கு மேல் தனது பெரிய பேட்டை மூடுவதன் மூலம் பாதுகாப்பை அளிக்கிறார்.  மேலும், புத்தரின் நிர்வாணத்திற்குப் பிறகு அவரது நினைவுச்சின்னங்கள் மீது ஒரு ஸ்தூபம் கட்டப்பட்டதாகவும், நாகர்களால் பாதுகாப்பு வழங்கப்பட்டதாகவும் நம்பப்படுகிறது.  இதை அம்ராவதி, பாரஹத் மற்றும் நாகர்ஜுன்கந்தா ஆகிய இடங்களில் காணலாம்.  அஜந்தாவின் ஓவியங்கள் மற்றும் சிற்ப சித்தரிப்பு ஆகியவை நாகாவுடன் புத்தரின் சான்றுகளைக் கொண்டுள்ளன.  அஜந்தா குகை எண் பத்தொன்பது இடத்தில் அவர் ஐந்து ஹூட் நாகராஜாவாக குறிப்பிடப்படுகிறார்.  இவ்வாறு ப Buddhist த்த கலை மற்றும் இலக்கியங்கள் நாகா வழிபாட்டை அடையாளப்படுத்துகின்றன, அங்கீகரிக்கின்றன, மேலும் நாகா வழிபாட்டாளர்களில் பெரும் எண்ணிக்கையை ப .த்த மதத்திற்கு உண்மையுள்ளவர்களாக ஆக்கியது.  பாரதத்தில் உள்ள பெரும்பாலான சித்தரிப்புகள் நாகர்களால் புத்தரை வழிபடுவதையும் விளக்குகின்றன.

 பாம்புகளின் வணக்கத்திற்கு வட இந்தியாவிலும் தென்னிந்தியாவிலும் சில வேறுபாடுகள் உள்ளன.  ப Buddhism த்தத்தில் வடக்கு ப Buddhism த்தம் (மகாயானா) மற்றும் தெற்கு ப Buddhism த்தம் (தேரவாதா) என இரண்டு குறுங்குழுவாத பிரிவுகள் உள்ளன.  ப Buddhism த்தத்தின் இந்த இரு பிரிவுகளின் நியமன நூல்களும் நாகாஸைப் பற்றி புத்திசாலித்தனமான மற்றும் நல்ல மிருகமாகக் குறிப்பிடுகின்றன.  மஹாயான ப Buddhist த்தரின் புராணங்களில் ஒன்று அவர்கள் நீர் மற்றும் சாத்திரங்களின் பாதுகாவலர் என்று கூறுகிறது.  இந்தியா முழுவதும் நாகாஸ் கிட்டத்தட்ட அனைத்து பிராமண மத பிரிவினரால் நீர் தெய்வமாக கருதப்படுகிறது.  மகாயான புராணத்தில், பூமியில் உள்ள பாம்புகளின் ராஜாவாக கருதப்படும் நாகா-மன்னர் வாசுகி மற்றும் எட்டு பெரிய நாகாக்களின் விவரங்களையும் குறிப்பிட்டுள்ளார்.  நாகஸ் தர்மத்தின் பாதுகாவலர்களாக கருதப்பட்டார்.  புத்தர் இறந்து பல வருடங்கள் கடந்தும், மஹாயான ப Buddhism த்தம் இன்னும் பாம்பு வழிபாட்டைக் கையாள்கிறது.  நாகார்ஜுனாவின் கதை இந்த அறிக்கையை நியாயப்படுத்துகிறது (ஜாக்சன் 2000; வார்டர் 1970).

 இத்தகைய தாக்கங்கள், குறைந்த பாரம்பரிய கலாச்சார சிந்தனைகளை பெரிய மற்றும் பெரிய பாரம்பரியத்தில் இணைக்க ஒரு மென்மையான வழியைக் கொடுத்தன.  ப Buddhism த்தத்தின் பிற்கால கட்டங்களில், புத்தர் மற்றும் தர்மத்தின் பாதுகாவலராக நாகஸ் கருதத் தொடங்கினார்.  ப Buddhism த்தம் துறவிகள் மூலம் இந்தியாவிலிருந்து சீனா மற்றும் ஜப்பானுக்கு குடிபெயர்ந்துள்ளது என்றும் நம்பப்படுகிறது.  சீனாவில் நாகஸ் டிராகன்களாகக் கருதப்படுகிறது, ஆனால் ஜப்பானில் காமி என்பது நாகா அல்லது டிராகன் ஆவியைக் குறிக்கப் பயன்படுத்தப்படும் பெயர்.

 சமண மதத்துடன் நாகா வழிபாட்டு சங்கம்:

 சமண மதத்தில் நாகஸ் முக்கிய பங்கு வகித்தார்.  முக்கியமான சான்றுகள் பரவனதா மற்றும் சுப்பிரஸ்வநாதத்தின் பாம்பு சின்னம்.  ஜெயின் சிற்பங்களில் நாகாக்கள் ஸ்டேபாக்களை வணங்குவதாகவும் குறிப்பிடப்படுகின்றன.  பரவணதத்தின் சிற்பம் நிற்கும் தோரணையில் தலையை மறைக்கும் பல ஹூட் பாம்புடன் குறிப்பிடப்படுகிறது (தட்டு 3.21).  சாரா இராச்சியம் உள்ளிட்ட பண்டைய தமிழ் நாடு பாறை வெட்டப்பட்ட கோயில்களின் வடிவத்தில் சமண மதத்தின் கலாச்சாரம் மற்றும் கட்டிடக்கலை பரவுவதைக் கண்டது (தாமோதரன் 2002).  கேரளாவின் வடக்கு எல்லையில் உள்ள கோயில்கள் சித்தரால் பாறை கோயில் (திருச்சராந்துமலா), சதுர்முக பாசதி, மஞ்சேஸ்வரம் மற்றும் தெற்கு எல்லையில் உள்ள நாகர்கோவில் கோயில் போன்றவை எர்ணாகுளம் மாவட்டத்தில் கல்லிலுடனும், பதனம்திட்டா மாவட்டத்தில் காவியூர் பாறை கோயிலுடனும் சமண கலாச்சாரத்தின் அடித்தளத்தை பரிந்துரைத்தன.  நாக வழிபாடு (தட்டு 3.22).  புனித மரங்களின் கீழ் நாகா படங்கள் புனிதப்படுத்தப்பட்டு, பன்ட் என்ற ஒரு குறிப்பிட்ட சமண சமூகத்தால் இயற்கையை (நாகா பனா) திறந்து வைத்தது வழக்கம்.  அவர்கள் கோப்ராவை பெரிதும் போற்றுகிறார்கள்.

 நாகஸை ஆதரிப்பதற்கான மிகவும் பொதுவான மற்றும் பிரபலமான திருவிழா நாகபஞ்சாமி ஆகும், இது ஸ்ரவணா மாதத்தின் ஐந்தாவது சந்திர நாளில் கொண்டாடப்படுகிறது (ஜூலை-ஆகஸ்ட்).  நாகபஞ்சாமியைத் தவிர, இலியம் பூஜை மற்றும் நகுலாச்சிவதி ஆகியவை முறையே கேரளா மற்றும் ஆந்திராவில் கொண்டாடப்படும் பிற பண்டிகைகளாகும்.  சடங்குகள் குளித்தல் மற்றும் புனிதமான நாகர்களின் உருவங்களை வணங்குவதன் மூலம் திருவிழாக்கள் குறிக்கப்படுகின்றன என்று தெரிவிக்கப்படுகிறது.  இந்த நாளில் நேரடி பாம்புகள் (கோப்ரா) மற்றும் எறும்பு மலைகள் கூட வணங்கப்படுகின்றன (தட்டு 3.23).  இந்த நேரத்தில், புனிதமான நாகா உருவங்கள் சடங்கு குளியல் மற்றும் புனிதமான உண்ணாவிரதத்தால் வணங்கப்பட்டன.

 பிற மதங்களுடன் நாகா வழிபாட்டின் சங்கம்:

 சமகால சைவ மதம், சக்தி, வைணவம், மற்றும் கிறிஸ்தவ மதத்திலும் கூட கலை மற்றும் கதைகளில் பாம்பு புள்ளிவிவரங்கள் முக்கியமாகக் காட்டப்பட்டுள்ளன.  இந்த மதங்களுக்கு மேலதிகமாக, இந்தியா முழுவதும் உள்ள கிராமங்கள் மற்றும் இன மக்களின் பல பிரபலமான பக்தி நடைமுறைகள் பாம்பு கடவுளை ஒரு தனி வழிகளில் வணங்குகின்றன.  பொதுவாக, நாகா உருவங்கள் அல்லது சிற்பங்கள் மறுக்கப்பட்டு வழிபாட்டுக்காக சன்னதிகளில் அமைக்கப்பட்டன.  இந்த உருவங்கள் சில சமயங்களில் பிற தெய்வங்கள் மற்றும் பிற பிராமண மத பிரிவுகளின் தெய்வங்களுடன் ஒரு துணை தெய்வமாக வணங்கப்படுகின்றன.  ஷிவா, வியனு, சுப்பிரமணியன், பத்ரகாலி, சுவாமி அய்யப்பன் அல்லது தர்ம இஸ்தா, புத்தர் மற்றும் சமணர் போன்ற பிராமண மதத்தின் முக்கிய கடவுளர்களுடன் இணைந்து நாகஸ் தோன்றும்.  கூடுதலாக, நாகாஸின் வழிபாட்டுக்கு மட்டுமே அர்ப்பணிக்கப்பட்ட சில கோயில்கள் உள்ளன.  இருப்பினும், மற்ற கோயில்களுடன் ஒப்பிடும்போது இத்தகைய கோயில்களின் எண்ணிக்கை மிகக் குறைவு.  கேரளாவில், சிவாலயங்களுக்கு பதிலாக, வீட்டின் கலவையின் தென்மேற்கு பகுதி, வழிபாட்டுக்காக துல்லியமாக பைபல் அல்லது நம் மரங்களின் கீழ் நாகா படங்களை பிரதிஷ்டை செய்வதற்காக விடப்பட்டது.  இந்த குறிப்பிட்ட பகுதி சர்பக்காவ் என்ற பெயரில் அறியப்படுகிறது.  பாம்புகள் இந்தியாவின் வெவ்வேறு மாநிலங்களில் வெவ்வேறு பெயர்களால் அறியப்படுகின்றன.  கேரளாவில் சர்பம் அல்லது நாகம், மேற்கு வங்கத்தில் மனாசா மற்றும் விஷஹாரஸ், ​​பஞ்சாபில் குஜா, சிம்லாவில் பசேரா, சம்பாவில் முல்நாகண்ட் நட்சத்திர நாகா, சாகரில் நாகதேயோ, ஆந்திராவில் சுப்பாராயுடு, சுப்பாராயாவின் சில பகுதிகளில்  சத்தீஸ்கரில் உள்ள śeśa Nāga.

 பிராமணிய இந்து மதம், ப Buddhism த்தம், சமணம் மற்றும் பிராந்திய வழிபாட்டு முறைகள் போன்ற பிற்கால மரபுவழி வழிபாட்டு முறைகளில் நாகாவின் இடம் மற்றும் கட்டிடக்கலை, சிற்பம், ஓவியங்கள், இலக்கியம், பாரம்பரியம் மற்றும் நாட்டுப்புறக் கதைகளில் அதன் இருப்பு முக்கியமானது.  மொத்தத்தில், பாம்புகளின் தெய்வங்களின் பரவலான விநியோகம், கலை மற்றும் கட்டிடக்கலைகளில் நாகாவின் இருப்பு, இந்தியாவில் பல்வேறு மதங்களைப் பின்பற்றுபவர்களால் நாகாவை வழிபடுவது இது இந்தியாவில் மிகவும் பிரபலமான வழிபாட்டு முறைகளில் ஒன்றாகும் என்று கூறுகிறது.  நாகா வழிபாட்டாளர்களைப் பற்றிய சில ஆய்வுகள், பஞ்சாப், ஒடிசாவில் சம்பல்பூர், ஆக்ரா போன்ற பல்வேறு பகுதிகளைச் சேர்ந்த ஏராளமான மக்கள் நாக வழிபாட்டில் ஈடுபட்டுள்ளனர் என்பதைக் காட்டுகின்றன.  1891 ஆம் ஆண்டு மக்கள்தொகை கணக்கெடுப்பு அறிக்கையானது நாட்டின் பல்வேறு பகுதிகளில் பாம்புகளை வணங்குபவர்களின் விநியோகம் மற்றும் எண்ணிக்கை பற்றிய விரிவான அறிக்கையைக் காட்டியது.  ஜேம்ஸ் பெர்குசன் தனது ‘மரம் மற்றும் பாம்பு வழிபாடு’ என்ற தலைப்பில் மணிப்பூர் மற்றும் சம்பல்பூரில் நேரடி பாம்புகளை முன்வைப்பதை விவரிக்கிறார்.  காலிகட்டில் (கேரளா) ஒரு பாம்பு கோவிலில் பல நேரடி நாகங்கள் இருந்தன, அவை பாதிரியார் மற்றும் வழிபாட்டாளர்களால் உணவளிக்கப்படுகின்றன.  சென்னைக்கு அருகிலுள்ள மைசூர் மற்றும் வைசர் பாடியில், கோயில் மைதானத்தில் பாதுகாக்கப்பட்டுள்ள பாம்புகளைக் காண ஞாயிற்றுக்கிழமைகளில் கூட்டம் கூடியது (வோகல் 1926).

 காலப்போக்கில், பல புதிய அம்சங்களும் சில மாற்றங்களும் பிராமணிய மதங்களின் துறையில் நிகழ்ந்தன, அதே போல் நாக வழிபாட்டுடன் தொடர்புடையவை.  இருப்பினும், பாம்புகளை வழிபடும் வழிகள் பொருளாதாரத்தின் மூலம் காணப்பட்ட மாற்றத்தைத் தவிர்த்து அதிகமாகவோ அல்லது குறைவாகவோ இருந்தன, பிராமணியத்தின் இந்த முன்னேற்றங்களால் அதிகம் பாதிக்கப்படவில்லை.  ஆரம்ப காலத்தின் சமய நூல்கள் ஆரம்பகால கடவுள்களின் விவரங்களைத் தருகின்றன.  பல கடவுள்களுக்கு பல புதிய கதாபாத்திரங்கள் கொடுக்கப்பட்டுள்ளன, மேலும் உறுதியானவை என்பதை ஒருவர் காணலாம்.  மதத்தின் இந்த நிலைமை ஆரம்பகால தெய்வங்களின் மனித பண்புகளில் யக்ஷாவின் வளர்ச்சியுடன் மானுடவியல் பற்றிய யோசனையின் தொடக்கத்திற்கு வழிவகுத்தது.  அதன்பிறகு கடவுள்களின் உருவ பிரதிநிதித்துவம் பொதுவானதாகி, வழக்கமான ஐகானோகிராபி உருவாக்கத் தொடங்கியது (பாண்டா 1986).  படிப்படியாக புராணங்களும் புனைவுகளும் பல்வேறு மூலங்களிலிருந்து வெளிவந்து வழிபாட்டு முறைகள் மற்றும் தெய்வங்களின் பல்வகைப்படுத்தலுக்கு வழிவகுக்கிறது.  வெவ்வேறு தெய்வங்களின் சின்னமான கதாபாத்திரங்களை விளக்க மெதுவாக ‘தியானஸ்லகா’ மற்றும் ஷில்பாஸ்ட்ராஸ் போன்ற சில புனித நூல்கள் அறிமுகப்படுத்தப்பட்டன (நாராயணன் 2000; புமர் 1986).  ப Buddhism த்தம் மற்றும் சமண மதம் ஒரு சிறிய மாறுபாட்டுடன் எழுந்த பின்னரும் மதத்தில் இந்த முன்னேற்றங்கள் தொடர்ந்தன.  உண்மையில், மத வடிவங்கள் மற்றும் நம்பிக்கைகளின் தோற்றம் மற்றும் முன்னேற்றங்கள் மனித முன்னேற்றங்களுடன் செல்கின்றன.

 இந்தியாவில் நாக வழிபாடு ஏன், எப்படி, எப்போது தொடங்கியது போன்ற கேள்விக்கு விரிவான மற்றும் முழுமையான பரிசோதனை தேவை.  இங்கே, இந்தியாவில் நாகா வழிபாட்டு முறை தொடர்பான சில அடிப்படை மற்றும் மிக அத்தியாவசியமான தகவல்களை விவரிக்கவும் ஆராயவும் ஒரே வழி இதுதான்.  பண்டைய சமய மற்றும் மதச்சார்பற்ற இலக்கியங்களைத் தவிர வேத யுகம் முதல் நவீன காலம் வரை, நாக வழிபாட்டின் விவரங்களை பின்வரும் விவரங்களிலிருந்து அறியலாம், மேலும் நாகா வழிபாட்டின் பழங்காலத்தை இந்தியாவிலும், மத்திய கேரளாவிலும் வரைய இது உதவியாக இருக்கும்.  குறிப்பாக.

 வழங்கியவர்

 ஜெகதீஷ் கிருஷ்ணன்